Doğanın Şifa Yuvası: Arı Kovanı Nasıl Oluşturulur?

Kovan, arıların yaşam alanı, diğer bir deyişle evi-ocağıdır. Arılar insanlar tarafından kovana alınmadan önce, ev olarak kendi buldukları ağaç ve taş kovuk/oyuklarını kullanıyordu. Daha sonraları insanlar, arıları, bal üretimi için kontrol altına alabilmek adına kendi üretimleri olan kovanlara aldı. Günümüzde hemen hemen her ilimizde kovan imal eden büyük işletmeler bulunuyor. Bunun yanı sıra marangoz atölyelerinde de modern kovanlar imal ediliyor. Arı kovanı üretimi de bu şekilde gerçekleşiyor.

Arılar için güvenli bir sığınak ve daha da önemlisi “ev” haline gelen insan yapımı arı kovanları, bu önemli niteliklerinden dolayı arıcılıktaki en önemli konu başlıklarından birini oluşturuyor. Peki, arılar bu kovanlara nasıl yerleştirilir, arı kovanı nedir gibi merak ettiğiniz tüm bu soruların cevaplarını sizler için bu yazımızda anlatacağız.

Arı Kovanı Nedir?

Bir bal arısı kolonisinin ev dediği yerdir.

Kovanlar basit, geçit ve modern olmak üzere üç grup altında toplanıyor. Basit kovanlara sepet ve oyma (kütük) kovanları, geçit kovanlara değişik şekil ve ölçülerde olabilen yöresel kovanları, modern kovanlara ise Langstroth ve Dadant kovanlarını örnek vermek mümkündür. Basit ve geçit kovanlarda teknik arıcılığın gerektirdiği değişik uygulamalar yapılamazken, modern kovanlarda bilinen tüm arıcılık uygulamaları ve kovan nakilleri kolaylıkla yapılabilir. Bal ve diğer arı ürünlerinin üretim miktarları da bu sayede artırılabilir. Amatör arıcılık için kullanılan kovanın çeşidi çok önemli olmamakla birlikte, profesyonel arıcılık için modern kovan kullanılması zorunlu olur. Bunlardan biri olan Langstroth kovan çeşidi, dünyada ve Türkiye’de en yaygın kullanılan kovan çeşidini oluşturur.

Arı Kovanı Nasıl Oluşturulur?

İhtiyacınız olan ilk ekipman kaliteli bir arı kovanıdır. Modern arıcılıkta kullanılan en yaygın kovan tipine Langstroth kovanı veya bazen 10 çerçeveli kovan denir.

Geleneksel olarak arı kovanları her zaman ahşaptan yapılmıştır, ancak günümüzde plastik kovan bileşenleri kolaylıkla temin edilebilmektedir. Plastik kovan bileşenlerini kullanmanın başlıca faydaları, montajının kolay olması, çok güçlü, hafif olması ve çok az bakım gerektirmesidir.

Hangi kovan tipini kullanacağınıza karar verdikten sonra, bir sonraki düşünce kovanları nereye yerleştireceğinizdir. Arı kovanları asla evinizin veya başkalarının evlerinin yakınına, üretim ya da eğlence amaçlı kullanılan alanların yakınına yerleştirilmemelidir. Arıların yiyeceğe kolay erişimini sağlamak için arı kovanları bir polen ve nektar kaynağının yanına yerleştirilmelidir.

Kovanınız için arı almadan önce tüm ekipmanlarınıza ve arıcılık kovanınıza sahip olmanız önemlidir. Bal arılarını temin etme zamanınızı kışın erken zamanlarından, en geç şubat ayına kadar olacak şekilde ayarlamalısınız. Arı kovanı genellikle Mart ve Nisan aylarında temin edilmeye başlanır.

Paketi açmadan önce, arıların etrafta uçuşmasını önlemelisiniz. Arılarınız, ana arı ayrı bir kafesteyse, tüm arılar kovana yerleşene kadar ana arıyı ayrı bir şekilde tutabilirsiniz.

Arı kafesinin etrafına herhangi bir küme oluşmuşsa bunu mutlaka dağıtın ve tüm arıların paketten kovana aktarıldığından emin olun.

Başarılı bir kurulumdan sonra arılara çevrelerine uyum sağlamaları için zaman vermeniz gerekecek. Kovanı inceleyin ve polen ve nektar toplamaya başladıklarından emin olun.

Arı Kovanı Neden Önemlidir?

Bal arısı “apis mellifera” açık hava yerine karanlık bir ortamda yaşayabilir. Arılar bu karanlık ortamları çok eski yıllarda ağaç ya da taşlardaki kovuk ve oyuklar ile sağlarken, günümüzde ise arı kovanı dediğimiz mekanlarla çok daha güvende kalır.  Üstelik günümüzde kullanılan modern kovanlar sayesinde, arı aileleri daha kolay yönetilebilir ve kontrol altında tutulabilir. Arıların bal yapması ve polen taşıması canlı dünyasının devamının en önemli parçalarından biri olduğu için günümüzdeki arı kovanlarının önemi çok büyüktür. Çünkü arılar olmazsa yaşam olmaz.

Arı Kovanı Olmadan Bal Olur Mu?

Kovanı bir fabrika gibi düşünebiliriz. Arılar, ballarını kovanlardaki peteklere doldururlar ve sonrasında bize bu tatlı lezzeti sunarlar. Önce peteğin nasıl yapıldığına değinmek istiyoruz. Kusursuz altıgen şekliyle hala matematiksel bir mucize olarak kabul edilen petek algoritmasının mühendisleri tamamen arılardır. Bir peteği düşünürsek bunu tek bir arının yaptığı fikrinden hemen uzaklaşmamız gerekiyor, çünkü bu tam bir takım işidir. Kalabalık bir arı grubu toplanır ve bu altıgen bölmeleri üretmek için işe koyulur. Arılar petekleri, yiyecek stoklamak, larvalarını büyütmek veya barınmak için inşa ederler.

Bir işçi arı, yaşam döngüsü boyunca birçok farklı görevi yerine getirirken nektarları da yorulmadan toplayarak kovana getirir. Kendini temizleyerek daha fazla nektar için yola çıkar ve bundan asla yorulmaz. Kısacık hayatını tamamen buna adar.

Bu süreçten sonra artık iş arılardan çıkar. Arılar balı üretti, ama insanlığa sunmak için işlemler bitmedi. Bu süreçte tabii ki insan devreye girer.

Arıcılar, inşa ettikleri ya da satın aldıkları kovanlara, balmumu petek altlıklarını yerleştirirler. Ballarını artık petek altlıklarına yerleştiren arıcılar, süreç tamamlandıktan sonra kovanlarını açarlar. Petekler dolduktan sonra arılar tarafından suyu uçurularak olgunlaştırılır ve sırlanır. Arıcı tarafından, petekler kovandan çıkarılır ve üzerlerindeki sır sıyrılır.

Tüm bunlara baktığımızda bu takım işinin arıların evi olan kovan olmadan mümkün olamayacağını söylemek gerekir.