Çam Balı Nedir? Nasıl Üretilir?
Arılar “Her Çiçekten Bal Alır” ama sadece çiçeklerden mi bal yapar dersiniz? Bu yazımızda sizi bir salgı balı olan Çam Balı ile tanıştıracağız.
Arıların, Basra Böceği’nin salgılarından elde ettikleri malzemeyi kendi vücut salgılarıyla işlemeleri sonucu bu bal meydana gelir. Basra Böceği’nin diğer bir adı Çam Pamuklu Koşnili Böceği’dir. Bal dünyası Çam Balı ve Çiçek Balı olmak üzere 2 ana başlığa ayrılır. İşçi arıların çiçeklerden topladığı nektarı kovana getirmesi ve orada işlemesiyle elde edilen bala Çiçek Balı denmektedir. Arılar bunu yaparken yaklaşık 1500 kez çiçekleri dolaşır. Ancak arılar, balı yalnızca çiçeklerden elde etmezler. Basra Böceği’nin bu balın üretimindeki yerlerini anlamak için biraz özelliklerinden bahsetmemiz gerekir.
Basra Böceği Özellikleri
Göze çarpan özelliklerinin başında hafif sarı renkli bir görünüme sahip olmaları gelmektedir. Yetişkin erkek böceklerin kanatları bulunmakla birlikte dişilerinde bu özellik yoktur. Erkek böceklerin kanatları kül rengindedir. Antenlere sahiptir ve dişilere nazaran nadir olarak görülürler. Dişi böcekleri sarımsı, parlak ve kanatsız özellikleriyle ayırt edilirler.
Bu böcekler türü yan başkalaşım geçirerek değişim gösterirler. Üç evreden geçtikleri bilinmektedir ve bu üç evre aşamasında genel dış görünüş özelliklerini kaybetmezler. Dış görünüşleri ergine benzese de gelişimi henüz tamamlanmadığı için yan başkalaşım göstererek gelişmektedirler. Çam balı üreticileri Basra böceğini nerede görse tanıyacak kadar bilmektedirler.Yan Başkalaşım (hemimetaboli) Nedir?
Böcekler larva, pupa ve ergin olmak üzere 3 aşamalı bir metamorfoz gözlemlenmektedir. Yumurtadan çıkan böceğin ilk haline larva denmektedir. Bu aşamadan sonra böcek için yeni bir evreye girer. Bu evrenin adı Pupa evresidir. Pupa evresini de geçirdikten sonra geçtiği aşamaya ergin (imago) denmektedir. Bu üç evreyi tamamlamaya tam başkalaşım denmektedir. Ancak bazı böcekler dıştan bir erişkine benzeseler de erişkin olma özelliklerini tam olarak taşımamaktadırlar. Çam balı üretiminde büyük bir paya sahip olan Basra Böcekleri de yan başkalaşım geçiren bir böcek türüdür. Yarı başkalaşım geçiren böceklerde ergin böcek yavrusuna Nimf adı verilir. Pupa döneminden farklı olarak bu dönemdeki böcekler ergin böceklerle birlikte beslenebilmektedirler. Basra böceklerinde görülen pupa evresi yalancı pupa evresi olarak adlandırılır.Basra Böceği Beslenmesi
Basra böcekleri ülkemizde özellikle Kızılçam ağaçlarında görülmektedirler. Bu böcekler beslenmeyi sağladıkları ağaçlara pamuksu bir yüzey alanı oluşturarak bu yüzey içinden beslenirler. Bu pamuksu alan yapışkan bir özellik göstermektedir. Yapışkanlığı sağlayan şey böceklerin salgıladığı enzimlerdir. Bu enzimler sayesinde ağacın sert kabuğunu delerek besin kaynağına ulaşırlar. Ağız kısımlarında bulunan hortumu ağacın kabuk çatlattığı bölgelerden içeri sokarak beslenirler. Besinleri aslında bitki özsuyudur. Bu özsu içerisindeki proteinden faydalanarak karbonhidratlı içeriği dışarı atarlar. Sanılanın aksine bu attıkları salgı böceğin dışkısı değildir. Dışkı olabilmesi için mideden geçmesi gerekmektedir. Ancak bu böcekler karbonhidratlı kısmı sindirmeden vücutlarından atmaktadırlar. Hoş bir kokuya sahip olan bu kısım arılar için değerli bir besin kaynağıdır. Çam balı üretiminde pay sahibidir.
Basra böcekleri vücutlarından attıkları bitki özsuyu sayesinde çamdan bal üretiminde vazgeçilmez bir değere sahiptirler. Bu salgıdan kaynaklı bu bala salgı balı da denmektedir. Ülkemizde genellikle Kızılçam’ı tercih etseler de Halep Çamı ve Karaçam’ın yanı sıra birçok çam türünden beslenmektedirler. Basra böceklerinin salgılarından elde ettikleri özü, kendi vücut salgılarıyla işleyen arılar bu özü çam balı olarak üretirler. İsminin Çam olmasının nedeni Basra böceğinin besin kaynağının bu ağaçlar olmasıdır. Üretimdeki lideri Türkiye’dir. Salgı Balı, bu balın üst adıdır. Ladin, Göknar ve Sedir ağaçlarından beslenen böcek türlerinden elde edilen salgı da arılar tarafından işlenebilir. Ülkemizde Kızılçam ağaçlarının yaygınlığı sebebiyle daha çok bu bal çeşidi üretilmektedir.
Bu balın önemini anlamak için besin bakımından ne tür zengin değerlere sahip olduğunu bilmek gerekmektedir. Midede hazımsızlık yaratmaması ve çiçek balına göre daha az tatlı olması nedeniyle tercih edilmektedir. Sindirim sisteminde meydana gelen huzursuz edici durumlar açısından etkili olabildiği gözlemlenmiştir. Bu balın yolculuğu uzun sürse de bunun bala faydaları büyüktür. Sağlıklı birçok aşamadan geçen bitki özsuyu sayesinde bal özü elde edilir ve hem kokusu hem de tadıyla birçok kişiyi cezbeden bir bal ortaya çıkarılır. Özellikle Avrupa ülkelerinde sıklıkla tercih edilen bir bal çeşididir. Ülkemiz de bu balın ihracatında dünyada liderliği elinde bulundurmaktadır.
Yorgun ya da hasta hissedildiğinde birçoğumuzun elinin ballı karışımlara gittiği aşikar. Büyüklerimizden gelen bu alışkanlığın bünyemiz için birçok açıdan olumlu etkisi olduğu görülebilir. Nezle olduğunuzda ballı sütü ya da herhangi bir karışımın içerisinden balı eksik etmediğimiz bir gerçektir. Hem kahvaltıda soframıza eşlikçi olduğunda hem de kendimizi iyi ve zinde hissetmeye ihtiyaç duyduğumuzda bir kaşık balın yatacağı hisse hepimiz ortağız. Bu hissi seviyorsanız siz de organik çam balını hayatınızdan eksik etmemelisiniz.
Nerelerde Kullanılır?
Çoğunlukla sofralarımızda ağzımızın tadını şenlendiren çam balı kozmetik sanayisinde de vazgeçilmezler arasında yerini almaktadır. Saç ve saç köklerinin güçlenmesinde yardımcı madde olarak kullanılır. Yorgunluk, halsizlik ve mide huzursuzluklarında tercih edilir. Kıvamı bozulmadan kalır, kristalleşme gözlemlenmez. Zinde tutması ve rahatlatması sebebiyle bitki çaylarıyla birlikte tercih edilmektedir. Yaşamınızın her alanında, ister kozmetik ürünlerin ve ilaçların içerisinde etken madde olarak isterse de sofranızda vazgeçilmez bir eşlikçi olarak olsun, bal hayatımızın en temel gıdalarından birisidir.
Organik olarak üretilen ürünler ihtiyacımız olan besin değerlerini kaybetmeden tüketilebilmektedir. Hem doğanın hem insan yaşamının korunmasının yolu organik olarak üretilen ürünleri tüketmekten geçer. Sağlığınızı iyileştirmekten çok, sağlığınızı korumak ve hastalanmamak için sağlığınızı önemseyen ürünleri tüketin. Böyle bir yaşam tarzını önemsiyor ve geleceğimizi daha temiz, daha sağlıklı gıda üretiminde görüyoruz. Arılar ballarını her zaman doğal yollarla üretirler. Bu onların doğasından ileri gelir. Bu durum insan eliyle yapaylaştırılmaktadır. Biz arıların doğal süreçlerine yapay yollarla müdahale etmeden, hem onlara duyduğumuz hem de yaşama duyduğumuzu saygıyı büyütüyoruz.
