Petek Bal Nedir? Petek Bal Sağlıklı Mıdır?

Petek petek emek, tatlı tatlı yemek! Arıların yaptıkları bin bir marifetten birinin de bu petekli ballar olduğunu biliyor musunuz?

Petek bal nedir biliyor musunuz? Arıların müthiş emeklerinin sonuçlarını tek seferde, bir sergiyi izlermiş merakıyla izleyebileceğiniz görsel şöleni sunan bal çeşididir. Baldan vazgeçemeyenlerin en çok sevdikleri bal türüdür. Çatalınızı batırdığınız an petek gözlerinden patlayan bal sizin de iştahınızı kabartıyor olmalı.

• Petek Bal Nedir?
• Karakovan Balı
• Karakovan Balı Kurtlanır mı?
• Diğer Petek Ballar
• Petek Bal Sağlıklı Mıdır?
• Balın İçerdiği Şekerler Nelerdir?
• Balın Kimyasal Özellikleri
• Balın Fiziksel Özellikleri
• Günlük Bal Tüketim Miktarı Ne Olmalıdır?
• Bal Nasıl Saklanır?
• Karakovan Balı Nasıl Saklanır?

Petek Bal Nedir?

Çalışkan arı dostlarımız müthiş bir emekle bal mumundan altıgen petekler oluştururlar. Bu altıgen peteklere de bin bir zahmetle ballarını doldururlar. Balın peteklerden süzülmeden önceki haline petek bal denir. Süzülmek zorunda değildir. İster petekli ister süzülmüş olarak tüketebilirsiniz. Süzdüğünüz haline süzme bal denmektedir. Eğer siz de bal mumunu ağzınızda çiğnemeyi sevenlerdenseniz bu balıı tercih etmelisiniz.

• Karakovan Balı

  
  
  Petek bal deyince akla ilk gelen Karakovan balıdır. Bu eşsiz lezzeti duymayan yoktur diyebiliriz. Tek petekli bal çeşidi olmasa da en çok bilinenidir. Bu balı üretmek için uzun bir süreç gerekmektedir. Kapalı olan kovana herhangi bir müdahalede bulunulmaz. Karanlık bir yerde konumlandırılır ve merakla arıların süreci bitirmesi beklenir. Karakovan balının petekleri diğer petek türlerine göre daha yumuşak bir özellik taşır. Bu balı “karakovan” balı yapan en önemli özelliklerden birisi peteğini de arıların yapıyor olması ve dışarıdan herhangi bir destekte bulunulmamasıdır. Süzülmeden, petek halinde tüketilir ve petek gözlerini kapatan sırı ilk bakışta gözlemlersiniz.

• Karakovan Balı Kurtlanır mı?

  
  
  Karakovan Balı’nın tek seveni biz değiliz. Tüketicilerin yanlış saklama koşulları sonucu karşılaştıkları çeşitli durumlar söz konusu olabilmektedir. Bunların en başında bal hayranı güve kelebeğinin, yumurtalarını, açıkta olan bala bırakması sonucu meydana gelen kurtlanmadır. Bunun en önemli sebebi bu kelebeğin, balı güvenli alan olarak görmesidir. Nasıl ki en sağlıklı elmayı kurt yerse, en sağlıklı bala da güve kelebeğinin gelmesi oldukça normaldir. Bu, balınızın sağlıklı ve organik olduğunun belirtisidir.
  
  Elbette bu bahsettiğimiz konulardan kaynaklı balı bu şekilde tüketmenizi tavsiye etmiyoruz. Kurtlanan bal tüketilmemelidir. Ancak bu durumun, balın organik olduğunun bir göstergesi olduğunu unutmadan, bal için doğru saklama koşullarına uyarsanız bu sorunla karşılaşmayacağınızı bilmelisiniz. Bu canlı, polenle ve bal mumuyla beslenmektedir. Bal üretiminde gerekli koşulların sağlanmaması yanı sıra tüketicilerin saklama koşulları da bu canlının varlığına ortam hazırlayabilmektedir.
  
  Yazımızın sonunda bal saklama koşullarına dair ayrıntılı bilgiye ulaşacaksınız.
  
  

• Diğer Petek Ballar

  
  
  Karakovan balında petek yapımına herhangi bir destekte bulunulmazken, süzme bal yapılırken kalan bal mumu peteğinin, eritilip tekrardan petek haline getirilmesiyle de arılar için hazır petek yapımı gerçekleştirilebilir. Bu yöntem ile bal mumundan gelen vitaminler ve polenler tekrardan bal yapım aşamasına dahil olabilmektedir.
  
  Petek bal arılara dışarıdan organik petek desteğiyle de elde edilen bir bal türüdür. Bu desteğin sebebi arıların işini hafifletmek, bal yapım sürecini hızlandırmak ve organik bal mumunun yeniden değerlendirilmesini sağlamaktır.
  
  

Petek Bal Sağlıklı Mıdır?

Organik olarak üretilen her bal sağlıklıdır. Petek balını sağlıklı yapan şey petekten gelen değerli vitamin, polen ve enzim bileşenlerinin tüketiciye olduğu gibi aktarılmasıdır. Balın faydaları halk arasında yaygın olarak kabul edilmiştir. Atalarımızdan gelen en temel alışkanlıklarımızdan biri de hiç şüphesiz balı kullanım alışkanlığımızdır. Büyüklerimizin ciltleri için balı yüzlerine ve saçlarına sürdüklerini görmüş olabilirsiniz. Artık bilinen etkisinden kaynaklı, ilaçların ya da kozmetik ürünlerin içerisine de eşlik etmektedir.

Soğuk aldığımızda, vücudumuzda kırgınlık hissettiğimizde, iyi bir uyku çekmek, zayıflamak ve forma girmek istediğimizde elimizin uzandığı bitki çaylarının yanında mutlaka balı aramaktayız. Bunun tek sebebi bitki çaylarının rahatlatıcı etkisi olmasa gerek. Hem balın lezzetini aradığımız için hem de iyi gelen tek şeyin bitki çayı olmadığını bildiğimiz için balı tercih etmekteyiz.

Balın yapısında 200’e yakın bileşenin bulunması ve bunun organik bal üreticiliğinde tamamen doğadan gelen bir yapıda bulunması, balın sağlıklı olduğunun diğer bir göstergesidir. Petekli ballarda, petekte bulunan değerli bileşenlerin de ayrıştırılmadan soframıza geliyor oluşu, değerini katlamaktadır. Bal; vitamin, mineral, aminoasit, enzim ve değerli asitler bakımından zengin bir besindir. Bu anlamıyla da birçok araştırmaya göre fonksiyonel olarak koruyucu ve iyileştirici etkisi olduğu ifade edilmektedir.

• Balın İçerdiği Şekerler Nelerdir?

  
  
  Petek balda, bilinenin aksine temel şeker türlerinden yalnızca glikoz ve fruktoz bulunmamaktadır. Bunlar monosakkaritler grubuna giren doğal şeker türleridir. Balın içeriğinde disakkaritler de bulunmaktadır. Bunlar;
  

• Laktoz (süt şekeri),
• Sakkaroz (çay şekeri veya sükroz),
• Maltoz (malt şekeri)
• İzomaltoz (maltoz türüdür, sadece bağlanma şekli farklıdır) gibi disakkaritlerdir.

• Balın Kimyasal Özellikleri

• Petek balın içeriğinde insan sağlığı bakımından zengin içerikler bulunur.
• Balda, arıların taşıdıkları nektarlardan kaynaklı su bulunmaktadır.
• Az miktarda da olsa protein bulunmaktadır. Protein değeri arının beslendiği nektarlara göre değişiklik gösterebilmektedir.
• Protein yapı taşı amino asitler bakımından proteine nazaran daha zengin bir içeriğe sahiptir.
• Balın içeriğinde bulunan enzimler sayesinde balın kalitesi de anlaşılır.

• Balın Fiziksel Özellikleri

  
  

• Balın içerisindeki zengin şeker miktarı sayesinde viskozite değeri de yüksek bir gıdadır. Viskozite balın akışkanlığına verilen değerdir. Bu sayede baldaki sıvı moleküller birbirleriyle uyumlu bir şekilde bağlanırlar. Bu da sudan koyu ve kopmadan akma yapan bir akışkanlık özelliği göstermesine neden olur.
• Balın rengi genellikle sarı ve kahverengi olarak değişse de kabul edilen değer aralığında bu su beyazı ve kahverengi arası bir değere sahiptir.
• Balda belli bir değerde elektrik iletkenliği olduğunu biliyor musunuz? Bu değer, salgı ballarında çiçek ballarına oranla biraz daha fazla olmakla birlikte bal çeşitlerinde elektrik iletkenliği bulunmaktadır.
• Petek balın aşırı doygun bir yapı olduğunu ifade edebiliriz. Bunun başlıca sebebi, ısrarla işaret etmekten çekinmediğimiz, zengin vitamin ve mineral yapısından kaynaklanmaktadır. 
  
  

Günlük Bal Tüketim Miktarı Ne Olmalıdır?

Her ne kadar petek bal severler bu bahsedilen değerleri aşmaktan kendilerini alıkoyamasalar da günlük olarak tüketilmesi gereken belli bir miktar vardır.

• Yetişkinler için günlük tüketilmesi gereken miktar 6 veya 10 tatlı kaşığı arasıdır. Bu 3-4 yemek kaşığına denk gelmektedir.
• 1 yaşından küçük bebekler bal tüketmemelidir.
• 1 yaşından büyük bebekler için tavsiye edilen bal miktarı kilogram başına 1 gr şeklindedir.
• 100 gr bal 304 kcal, 5 gr bal 15 kcal’dir.
• Bal günlük olarak tüketilmesi gereken ancak tüketiminde diğer gıda ürünleri gibi aşırıya kaçılmaması gereken bir besindir.

• Bal Nasıl Saklanır?

  
  
  Öncelikle balınızı güneş ışığı almayacak yerlerde muhafaza etmelisiniz. Bu, güneş ışığından gelen sıcaklıktan korunmak amaçlı yapılmaktadır. Bu nedenle yüksek ısıya maruz kalacağı yerlerde de bırakmamak gerekmektedir. Herhangi bir sıcaklık sağlayan cihazın bulunmadığı oda koşulları bal için en uygun saklanma koşulunu oluşturmaktadır.
  

• Karakovan Balı Nasıl Saklanır?

  
  

• Karakovan balını saklarken diğer bal saklama koşullarına uymalısınız.
• Cam kavanozda mümkün olduğunca hava ile temasını keserek saklamalısınız.
• Islak kaşık değdirmemeli, su ve nemden olabildiğince uzak tutmalısınız.
• Direkt güneş ışığına maruz bırakmadan, ocak veya yapay sıcaklık verebilecek her türlü ortamdan da korumalısınız.
• 18 derecenin üstü sıcaklıkta petekli ballar kurtlanma eğilimi gösterirler. 18 derece üstünde ancak buzdolabında ya da nemsiz ve kuru olduğunu düşündüğünüz ortamda saklayabilirsiniz.
• 18 derece sıcaklıkta koruma koşulunuz yoksa ve daha soğuk bir ortamda muhafaza etmek durumunda kalacaksanız, balınız donacaktır. Bu çözülebilecek bir durumdur.

Donma dediğimiz olay aslında balınızın kristalleşmesidir. Kristalleşme balın içeriğinde bulunan yaklaşık %20’lik su oranı ve  %30-35’lik doğal glikoz şekeri oranından kaynaklanmaktadır. Balın bu viskozite değeri balın soğuk ortamda kristalleşmesine neden olur. Donan balı ısıtarak tüketebilirsiniz. Mümkünse 40 derecede ve 45 dereceyi geçmeyecek sıcaklıkta, benmari usulü ısıtmalısınız. 40 derece, ısıtılmak için ideal sıcaklık olsa da bal 45 dereceye kadar dayanabilmektedir. 45 dereceden fazla ısıttığınız balı tüketmemelisiniz. Bunun sebebi balın bozulacak olmasıdır.

Unutmayalım!

Arılar da 45 derece üstü sıcaklıkta yaşayamamaktadır. Yaptığı balın da 45 derece üstü sıcaklığa maruz bırakılmaması gerekmektedir.

• Arılar bu balı yaparken müthiş bir özen gösterdikleri için balın korunmasında da bizlerin özen göstermesi gerekmektedir.