Altıgen gözlü petekler yapan mühendisler,
çiçeklerden aldıkları nektarları muhteşem bir besine dönüştüren lezzet ustaları, doğanın içindeki kanatlı mucizeler, yani arılar... Kendileri, kusursuz görünümü, doğadan gelen eşsiz lezzeti ve besleyici içeriği ile hepimizin çok sevdiği balın üreticileri. Bu lezzeti hangi mevsimde üretiyorlar hiç düşündünüz mü?
Büyük
bal toplama dönemi başlamak üzere ve artık ilkbahar mevsiminde yapılan yoğun çalışmaların meyvesini almak üzereyiz. Bal dönemi olarak geçirilen sürede arıların
kovana giriş çıkışları yoğun olmaktadır. Polen taşımakta olan arılar başka görünümde,
bal taşıma işlemini yapan arılar ise farklı bir görünümde olmaktadır. Bal taşıma işini yapan arılar biraz siyaha kaçmaktadır. Bu şekilde olmasının nedeni ise, arıların nektar toplamaları ve üzerlerine bulaşmasıdır. Ayrıca öğleden sonra uçuş tahtası üzerinde çok sayıda işçi arı arkaları kovana dönük şekilde kanat çırpar. Vantilasyon yapan bu arıların amacı kovan içinde hava sirkülasyonunu sağlayarak, getirilen taze balın suyunu uçurmak ve kovan içinde oluşan aşırı rutubeti dışarı atmaktır.
Kahvaltılarımıza eşlik eden, içeceklerimizi tatlandıran bir şifa kaynağı olan
bal, arılar tarafından hangi üretilir? Arılar bu mucizeyi üretirken kaç farklı çiçeğe konar? İşte, tüm bunların cevabı tam olarak doğa sırrı. Bu sırrı adım adım çözerek, “Arılar ne zaman bal yapar?” sorusunun cevabını da vermiş olacağız.
Arılar Ne Zaman Bal Yapar?
Arılar yaz mevsiminde bal yapmaya başlar. Yaz mevsimi olarak Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarını kaplamaktadır. Buradaki her ayda gelen bal akımının içeriği farklı olmaktadır. Örnek olarak; Tekirdağ tarafından bulunan bir arıcı Nisan ayında bile kanola dan bal almaya başlayabilir. Mayıs ayında yoğun bir şekilde olan akasya çiçeklerinden ise güzel bal gelmeye başlar. Haziran ayı başı gibi ise kestane ağaçlarının bulunduğu özellikle Karadeniz boyu illerde
kestane balı akımı başlar. Kestane ağaçlarının çiçek açtığı dönemde yine
ıhlamur ağaçları da çiçekler açmakta olup ve güzel
ıhlamur balı da alınabilmektedir. Yine Temmuz ayının ortaları gibi ayçiçeği tarlalarının bulunduğu yerlere götürerek ayçiçeği balı alabiliriz. Daha sonra yüksek rakımlı yaylarda Temmuz ve Ağustos aylarında ise dağ çiçeklerinden bin bir çeşit çiçeklerden
çiçek balı toplamaktadır.
Arılar Kaç Farklı Çiçeğe Konar?
İnsanlığın tarihi boyunca en şifalı gördüğü yiyeceklerden biri baldır. Farklı farklı çeşitleriyle sofraların vazgeçilmezi, hastaların her zaman tüketmeyi tercih ettiği besin deposu balı üreten arıların çalışması tam bir özveri örneğidir.
Zira, bir kilo bal için yaklaşık kilo nektar toplanması gerek. Bunun için de bir arı 14 milyon çiçeğe konar.
Bir kovan arı, yarım kiloluk bal için 88 km kadar uçar.
Bir arının dünyanın etrafında dolaşabilmesi için 2 yemek kaşığı ya da 25 gr bala ihtiyacı vardır.
Bal arıları bir peteği doldurabilmek için 100 milyon çiçekten nektar alır ve 100 bin km kanat çırparlar.
Bal arıları dakikada 11 binden fazla kanat çırpar. 4 kanadı, 6 ayağı ve 5 gözü olan
bal arıları, saatte 24 km hızla uçabilir. Ana arılar 16,
işçi arılar 21 ve erkek arılar 24 günde ergin hale gelirler.
Arıların Sevdiği Çiçekler:
- Mavi, sarı veya mor çiçekler
- Basit tek çiçek türleri – açık taç yapraklar
- Yıldan yıla geri dönen uzun ömürlü bitkiler
- Yerli bitkiler olmadığında açan çiçekler
Organik ve Doğal Balların Aromalarının Birbirinden Farklı Olma Nedenleri Nedir?
Bal arılar tarafından üretilen antiseptik ve antibakteriyel özellikleri bulunan oldukça sağlıklı
doğal bir maddedir. İnsanlar tarafından kovanlardan veya arı yuvalarından toplanıp paketlenene kadar olan süreçteki bal, tamamen saf olup hiçbir işleme tabi olmamış baldır. Kısacası, doğal bal, balın
arı kovanındaki ilk halidir.
Doğal bala bu özelliği veren iki durum vardır; sıcaklık ve balın yapısı. Sıcaklık doğal balı belirleyen en önemli etkendir. Arıların içinde bulunduğu kovanın sıcaklığı 35 dereceyi aştığı zaman bal pastörize olup sahip olduğu enzim ve besinlerin çoğunu kaybeder. Balın saflığını belirleyen diğer durum ise yapısı. Saf balda bal,
balmumu,
polen,
propolis,
arı sütü ve hatta ölmüş arılar bulunur, bu nedenle bu bal sahip olduğu enzim ve besinler nedeniyle oldukça şifalıdır.
Organik bal için arıların
polen topladığı çiçekler çok önemlidir. Bazı arı türleri hariç, bal arıları genellikle bal kovanının bulunduğu alandan yaklaşık 5-8 km²’lik alanda
polen toplarlar. Bal arılarının bu alanda
polen ve nektar topladığı çiçeklerin tamamen organik olup herhangi bir böcek ilacı veya
spreye maruz kalmaması gerekir.
Balın tüm uçucu bileşenleri şunlardan gelir:
- Bitki bileşenleri,
- Bitki bileşenlerinin bal arısı tarafından dönüştürülmesi,
- Bal arısı tarafından doğrudan aroma bileşiklerinin üretilmesi,
- Balın ısıl işlemiyle aroma bileşenlerinin üretilmesi,
- Baldaki tat kirleticileri.
Isıtmanın bal aroması üzerinde büyük etkisi vardır. 50°C'de balda yeni uçucu aroma bileşikleri oluşur ve birçok bileşiğin pik alanları, farklı ısıtma koşullarının bir sonucu olarak önemli ölçüde değişir.