Her Damak Tadına Uygun Bal Çeşitleri

Kovandan ham haliyle, olduğu gibi alınan bal, bulunduğu bölgeye, iklimin ve bitkilerin türüne göre onu tüketecek kişiye farklı lezzetler sunar. Bu çeşitlilik o kadar önemlidir ki, bazı tüketiciler için bu bir tutkuya dönüşür ve bal tadımcılığı yapan bir topluluğun ortaya çıkmasına sebebiyet verir.

Bal çeşitliliğinin tüketiciler tarafından bu kadar önem arz ettiği Eğriçayır Ailesi olarak bizler de bu konudaki görüşlerimizi sizlerle paylaşmak istedik. Gelin birlikte bal çeşitliliğinin temeline inelim.

Bal Çeşitliliği

Süpermarketlerden temin ettiğimiz ballar, aslında balın en sıkıcı versiyonu olarak önümüze çıkar. Nüansız, belirli bir tat, renk ve viskoziteye sahip belirli veya belirsiz bir yerin herhangi bir zaman diliminde elde edilmiş balların homojen hale getirilmesiyle elde edilir ve alışılagelmiş o vasat şurubumsu tadı bizlerle buluşturur. Bu sıkıcı ve tek düze ürün balın gerçek doğasına oldukça uzaktır.

Oysaki, kovanlardan toplanan ballar botanik kaynaklarına göre sınıflandırılmalı ve her bitkinin ağızda bıraktığı o farklı tadı karıştırmak arıya yapılmış olan bir hakaret sayılmalıdır.
Çünkü aynı ortamda yan yana bulunan iki kovan içerisindeki balın bile aynı olmayacağı bitki çeşitliliğinden kaynaklı aşikardır.

Bitki çeşitliliği, bal çeşitliliğinin ana unsurları olan renk, viskozite, tat, koku, aroma ve yapısal yoğunluğu tamamen kovandaki arının nektarı hangi bitki kaynağından aldığına bağlı olmasından dolayı balın çeşitliliğini doğrudan etkiler.

Balın Varoluş Serüveni

Çiçekler, tozlaşma amacıyla her türlü böceği çekmenin bir yolu olarak nektar adı verilen şekerli bir sıvı üretir. Böcekler çiçekte nektarı ararken, çiçeğin yapışkan poleni vücutlarına takılır ve çiçeğin stigmasına aktarılır. Çiçeklerin polen ve yumurtasının buluşması, bitkinin bir sonraki nesli için tohum üretmesini sağlayarak tozlaşma veya döllenme sürecini başlatır.

Bal arıları, çiçeklerdeki nektarı nektarı ağızlarında enzimlerle karıştırır ve nektar solüsyonunu karınlarının içinde bal kesesi adı verilen özel bir kese içinde saklar. Enzimler, şekeri bakteri üremesine direnen daha basit formlara ayırır. Kovana geri döndüklerinde, bu işçi arılar, nektarı ağızlarında hareket ettirerek nektar/enzim solüsyonunu kurutmaya başlarlar ve ardından onu kovanı oluşturan altıgen hücrelere bırakırlar. Dehidrasyon işlemi daha sonra kovan arıları tarafından devam ettirilir. Kovan arıları, su içeriğini %18'in altına çekmek için doldurulmuş kovan hücrelerini kanatlarıyla havalandırır ve bu noktada hücrenin ağzı mumla kapatılır ve içeriği bal olarak kabul edilir. Bu bal yıllarca bozulmadan ve mayalanmadan kalır… Eski Mısır mezarlarının bile bozulmamış bal içerdiği bilinmektedir.

Çam Balı;

Salgı balı türlerinden biri olan ve içeriği çeşitlilik gösteren çam balının bileşimi böcek ve bitki türüne göre değişir. Genel olarak bal özsuyu mineraller ve amino asitler açısından daha yüksektir. Bal ile karşılaştırıldığında daha koyu, daha az tatlı, daha az asidik ve kristalleşmeye karşı dirençli olma eğilimindedir.  

Çam Balı Nasıl Tüketilir ve Saklanır?

Çam balı, çiçek balları gibi yemek tariflerine ve gün ortası atıştırmalıklarına lezzetli, tatlı bir tat katan eşsiz ve sağlıklı bir şeker alternatifidir. Glisemik indeksi çiçekli ballara göre daha düşük olduğu için tatlandırıcı yerine tercih edilebilir. Güneş görmeyen bir yerde, oda sıcaklığında saklayabilirsiniz.

Çiçek Balı;

Arıların çiçeklerden nektar alarak ürettikleri ballara çiçek balı denir. Dünyada üretilen doğal balların çoğu çiçek balı iken en çok tüketilen balda çiçek balıdır. Çiçek balı zamanla kristalleşir. Arıların ilk ziyaret ettiği çiçeklerin aroması, çiçek balının tadına da hakimdir.

Çiçek Balı Nasıl Elde Edilir?

Çoğu bal, belirli bir zamanda bal arısının birçok çiçek çeşidini bala dönüştürdüğü bir karışımdır. Fakat “çam balı” gibi tek bitki çeşitliliğini yoğun olarak içeren ballar da vardır. Ballar aslında, yaklaşık 3 km yarıçap içinde, bir tür bitkinin bolca çiçek açtığı bir noktaya bir kovan yerleştirilerek oluşturulur. Yine de tek değişkenli bal, bölgeye ve büyüme mevsimine bağlı olarak farklı bir tada sahip olabilir.  Botanik bitki kaynağına göre ballar salgı balları ve çiçek balları olarak iki ayrı grupta toplanır. Çiçek balları yazının genelinde bahsettiğimiz üzere bitki nektarından elde edilen balı, salgı balı ise bitkilerin canlı kısımlarındaki böceklerden salgılanan özsuyunu arıların besin olarak tüketmesi ile oluştuğu bilinmektedir. Salgı balı türlerinden biri olan çam balı, çiçek ballarına göre daha aromatik ve odunsu bir tada sahiptir.  Çiçek balları ise çiçeksi ve daha tatlı bir tada sahiptir.


Balın çeşitliliği kaynağına göre değişiklik gösterdiği gibi aynı zaman da üretimden veya pazara sunuluş şekline göre de farklılıklar göstermektedir. Petekli bal, doğal petekli bal, Karakovan balı, süzme bal, petekli süzme bal, pres balı şeklinde sınıflandırılabilmektedir.

Karakovan Balı:

Petek, bal ve polen depolamak veya larvalarını barındırmak için bal arıları tarafından yapılan doğal bir üründür. Genellikle ham bal içeren balmumundan yapılmış bir dizi altıgen hücreden oluşur. Petek ayrıca arı poleni, propolis ve arı sütü eser miktarda da olsa ek olarak arı ürünleri içerebilir. Onu çevreleyen bal ve mumlu hücreler de dahil olmak üzere peteğin tamamını yiyebilirsiniz. Ayrıca mumsu hücreler sakız olarak da çiğnenebilir.

Kodekse göre karakovan balı; temel petek kullanılmadan, tamamen arılar tarafından peteği ile üretilen bal olarak tanımlanmaktadır.

Peki Her Petekli Bal Karakovan Balı mıdır?

Tabii ki değildir. Balmumuyla kabartılan temel petekli çerçevelere depolanan ve peteğin tümü veya büyük bölümü sırlanmış olarak satışa sunulan petekli ballarda bulunmaktadır.

Peteklerin çerçevelerine eklenen balmumu plakaları arıların altıgen keseleri daha çabuk oluşturmasına ve sırları kapatmalarına yardımcı olur.